Jestem doradcą metodycznym nauczycieli historii i wos szkół ponadgimnazjalnych od 1994 r. W CKU TODMiDN dzieliłam swoje obowiązki z doradcą nauczycieli szkół podstawowych Panią Haliną Zubrycką i doradcą nauczycieli szkół gimnazjalnych Panem Stanisławem Jurczakiem, od 2007 r. sprawuję opiekuję nad nauczycielami historii i wos wszystkich typów szkół.
Swoje obowiązki wobec środowiska historyków Torunia i szkół objętych pomocą Ośrodka kształtuję zgodnie modelem doradztwa liberalno – dialogowego. Zależy mi na osobistych, interakcyjnych kontaktach z nauczycielami, którzy we wspólnej pracy i przedsięwzięciach inicjowanych przez doradcę rozwiązują problemy edukacyjne.
W ramach przedsięwzięć realizowanych przez doradcę wspólnie z nauczycielami różnych toruńskich szkół np.: VLO, IV LO, III LO, GiLA oraz Zespołu Szkół w Golubiu Dobrzyniu im. Anny Wazówny na szczególną uwagą zasługują debaty oksfordzkie. Oceniającymi poszczególne zespoły uczniowskie są zawsze nauczyciele i uczniowie innych toruńskich szkół a nawet rajcy miejscy naszego miasta lub profesorowie UMK. W ramach debat nauczyciele dotychczas obserwowali dyskusje na następujące tematy:
- Kultura powinna być zjawiskiem masowym.
- Obywatelskie nieposłuszeństwo w państwie demokratycznym jest słuszne.
- Społeczność międzynarodowa nie powinna ingerować w sprawy wewnętrzne suwerennych państw.
- Dążenie do europejskiego uniwersalizmu jest korzystniejsze dla społeczeństwa polskiego niż podkreślanie tożsamości narodowej.
- Józef Piłsudski jako człowiek, wódz i polityk – obrona i oskarżenie. (3 razy)
- Stanisław August Poniatowski jako człowiek, wódz i polityk – obrona i oskarżenie. (2 razy)
- Konstytucja 3 maja źródłem upadku państwa polskiego.
- Finlandyzacja lepszym rozwiązaniem dla Polski niż brawura powstańcza.
- Realizm polityczny Aleksandra Wielopolskiego lepszy niż brawura powstańcza.
- Napoleon Bonaparte wykorzystał Polaków do realizowania własnej racji stanu.
- Wysiłek państw obcych zdecydował o odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r.
- Polacy są antysemitami. (3 razy)
- Polityka zagraniczna Polski w latach 30 –tych źródłem klęski wrześniowej.
- Realizowanie idei globalnej wioski jest korzystne dla społeczeństwa polskiego.
- Racja stanu pozwala na zastosowanie makiawelizmu w polityce.
- Nie powinniśmy reagować na łamanie praw człowieka w Chinach.
- Świat milczał w obliczu Holocaustu.
Inne formy dyskusji panelowej:
- Negocjacje unijne w kwestii rolnictwa.
- Prawda i mity o PRL.
- Unia europejska federacja czy konfederacja.
Innym sposobem prezentowania doświadczeń edukacyjnych propagowanym przez doradcę były wystawy przygotowane z uczniami V LO. Taka forma pracy wymaga zarówno pewnego „wysiłku zbierackiego” , ale także wiedzy. Rozszerza horyzonty myślowe uczniów, dając im możliwość dokonywania porównań i krytycznej selekcji materiałów. Bliski kontakt ze źródłami historycznymi, jakimi są mniej lub bardziej stare dokumenty i przedmioty, budzi w młodych ludziach respekt dla przeszłości, a przez to szacunek dla minionych pokoleń.
- Wybitni Torunianie XX - lecia międzywojennego
- Historia zaklęta w przedmiocie (2 razy)
- Burza hormonalna (2 razy)
- Most ponad rzekami krwi – wystawa z wycinków prasowych i ponad wyznaniowa debata: red naczelny czasopisma „Midrasz” K. Gebert, pastor J. Molin, pop M. Hajduczenia, ksiądz J. Nowakowski
- Anna Frank – historia na dzień dzisiejszy – wystawa i warsztaty dla młodzieży z wolontariuszami z Amsterdamu.
- Żydzi w Polsce swoi czy obcy – wystawa i spotkanie z ambasadorem Izraela Dawidem Peelegiem
- Festiwal Twórczości Młodych
- Subkultury Młodzieżowe
- Toruński Cmentarz Żydowski (3 razy w V LO i Dwór Artusa)
- Dobrzy ludzie w czasach zła – Sprawiedliwi wśród Narodów Świata – oraz dyskusja z prof. dr hab. Jackiem Wijaczką na temat książki Jan Tomasza Grossa „Strach”
- Muzyka i demokracja – w tym dyskusja i koncert rockowy - Czy w PRL muzyka rockowa była wentylem bezpieczeństwa używanym przez władze komunistyczne do „skanalizowania” wolnościowych postaw młodzieży?
Od 2004 r. doradca jest współorganizatorem Wojewódzkiego Konkursu Historycznego dla gimnazjów, początkowo z Panem Stanisławem Jurczakiem a od 2007 r. samodzielnie, wspierany przez starszego wizytatora Kuratorium Oświaty Pana Dariusza Zagórskiego. W konkursie co roku uczestniczy średnio około 2,5 tysiąca uczniów szkół gimnazjalnych w sześciu okręgach: Toruń, Bydgoszcz, Grudziądz, Inowrocław, Włocławek, Brodnica. Laureaci tego prestiżowego Konkursu byli dotychczas zwolnieni z egzaminów gimnazjalnych w części humanistycznej. Środowisko nauczycieli historii dzięki temu Konkursowi integruje się poprzez współpracę podczas sprawdzania prac i zabezpieczania warunków organizacyjnych oraz porównuje osiągnięcia swoich uczniów.
Ważnym przedsięwzięciem integrującym środowisko nauczycieli historii jest doroczny Konkurs wiedzy o Toruniu prowadzony początkowo przez Pana Zbigniewa Grochowskiego a następnie przez Panią Katarzynę Lewandowską z Zespołu Szkół nr VIII. doradca systematycznie jako ekspert uczestniczy w pracach komisji konkursowej. Wielu nauczycieli historii i wos zaprasza doradcę i innych kolegów na organizowane przez siebie przedsięwzięcia np. Pani Ilona Cichoń – konkurs o Unii Europejskiej, Pani Małgorzata Hoppe – jasełka szkolne, Pani Iwona Macioszek – wystawa pod hasłem „Liberatura”, Pan Marek Beyger, Pan Krzysztof Staszewski i Pani Iwona Podraza - uczniowskie wydawnictwa o charakterze regionalnym itd.
Wśród nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych doradca propaguje ideę uczestnictwa uczniów w Olimpiadach: Historycznej, Praw Człowieka, Wiedzy o Unii Europejskiej, Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym, jest sekretarzem Olimpiady (obecnie konkursu) Losy Polaków na Wschodzie po 17 września 1939r.
Dzięki współpracy doradcy z wieloma wydawnictwami edukacyjnymi, pracownikami naukowymi IPN w Bydgoszczy oraz Warszawie, Wyższą Szkołą Filologii Hebrajskiej w Toruniu a także UMK w Toruniu nauczyciele historii mają kontakt z najnowszymi badaniami naukowymi oraz aktualnie nurtującymi środowisko historyczne dyskusjami np. Prof. dr hab. Jerzy Eisler „Solidarność przegrana – Solidarność zwycięska?”, prof. dr hab. Wojciech Polak „Humor stanu wojennego”, prof. dr hab. Zbigniew Karpus „ Antykatyń – polityka historyczna w stosunkach polsko – rosyjskich” itd. W roku szkolnym 2009/10 nauczyciele uczestniczyli w comiesięcznym seminarium prowadzonym przez pracowników naukowych – IPN w Bydgoszczy. W II semestrze roku szkolnego 2010/11 we współpracy z Instytutem Historii UMK doradca zorganizował Wszechnicę Akademicką, w której oprócz nauczycieli uczestniczyli także uczniowie.
Współpraca doradcy z muzealnikami pozwoliła także na propagowanie wśród uczniów i nauczycieli działań Muzeum Okręgowego np. wystawy dotyczące: „Twórczości Artura Grottgera”, „Masonerii polskiej”, „Torunia w dobie okupacji”; Muzeum Etnograficznego np. „Tajemnice codzienności”, „Wielokulturowość ziem polskich” czy Muzeum Armii Krajowej. Uczniowie VLO dzięki współpracy z kustoszami z Muzeum AK nakręcili film „Śladami ZO, czyli krótki życiorys Elżbiety Zawackiej” , który zaprezentowano jako wzór do pracy metodą projektów na konferencjach dla nauczycieli historii wszystkich typów szkół.
Polskie Towarzystwo Historyczne wraz ze Stowarzyszeniem Oświatowców Polskich we współpracy z doradcą metodycznym od siedmiu lat organizuje „Toruńskie Spotkania Dydaktyczne.” Plonem tych spotkań jest publikacja (dzięki SOP!) wystąpień dydaktyków z całego kraju, które wskazują nowe kierunki w nauczaniu historii i wiedzy o społeczeństwie.
W roku szkolnym 2011/12 doradca zaproponował nauczycielom warsztaty:
- mające na celu zwrócenie uwagi, przez nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych na wymogi reformy edukacji w ramach kształcenia modułowego - „Sposób przygotowania do nauczania na czwartym etapie edukacyjnym „Dziedzictwo epok”
- przedstawiające sposoby uatrakcyjnienia lekcji historii przy pomocy „historii obyczajów”
- odnoszące się do „wykorzystania fragmentów filmów fabularnych na lekcjach historii i wos
W ramach reformy edukacji, dyrektorzy szkół mogą się zwracać do doradcy aby po opracowaniu raportu statystycznego, sprawdzić w jaki sposób wykorzystać egzaminy zewnętrzne (także próbne) do podnoszenia jakości pracy szkoły.
Maria Jadczak
Doradca metodyczny ds. historii i wos
CKU TODMiDN